Pracownia Sztuki w Przestrzeni Społecznej

„Nowa normalność. Studiowanie sztuki – autoetnografia wizualna (w czasach zarazy)”

wystawa

Katedra Interdyscyplinarna
Wydział Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa
Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

W rok akademickim 2019/2020 realizowaliśmy temat Studiowanie sztuki – autoetnografia wizualna. Inspiracją była książka Oskara Szwabowskiego pt. Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów (2019), a także moje osobiste doświadczenie pracy na uczelni, jubileusz stulecia Uniwersytetu Artystycznego, perturbacje związane z wdrażaniem ustawy 2.0. oraz film Oliwii Szepietowskiej, z poprzedniego roku akademickiego, pt. Egzamin (2019).

W pierwszym semestrze w Pracowni Sztuki w Przestrzeni Społecznej powstało niewiele realizacji oraz wiele projektów, nad którymi trwały mniej lub bardziej zaawansowane prace. Gdy w marcu zawieszono – w związku z pandemią koronawirusa – zajęcia stacjonarne na uczelniach, okazało się, że większości z nich nie będzie już można – z powodów czysto technicznych – zrealizować. Zresztą nie miałoby to już żadnego sensu. Nieliczne udało się „uratować”, dokonując swoistego ich przedefiniowania i sformatowania.

Wszyscy pośpiesznie adaptowaliśmy się do sytuacji, na którą nikt z nas nie był przygotowany, oznaczającej nauczanie zdalne. Pośpiesznie instalowaliśmy w sowich prywatnych komputerach i telefonach nowe narzędzia komunikacji, które polecili nam znajomi, a następnie improwizowaliśmy zajęcia online. O ile w pierwszym tygodniu lockdownu mogło się jeszcze wydawać, że ów stan potrwa tylko kilka tygodni, o tyle już na początku maja było jasne, że w tym roku akademickim nie wrócimy na uczelnie, a czy w przyszłym – nie wiadomo. Nie ma już powrotu do normalności. Jest powrót do „nowej normalności”. Trudno powiedzieć jak będzie wyglądać owa „nowa normalność”, chociażby tylko w sferze edukacji. Jedno jest pewnie – to, przez co wspólnie przechodzimy, jest wyjątkowe.

Poprosiłem studentki i studentów, żeby przyjrzeli się swoim reakcjom związanym z pandemią (nie tylko emocjonalnym – ale także cielesnym) oraz temu jaki wpływ „kwarantanna społeczeństwa” wywiera na ich efektywność pracy (czy w ogóle moąg się na niej skoncentrować i czy mają do niej warunki), żeby krytycznie przyjrzeli się e-learningowym praktykom, które być może staną się niebawem alternatywą dla tradycyjnego nauczania i opisali praktykowane przez siebie praktyki oporu. Interesowało mnie co sądzą o dostępnej w czasie zarazy formie komunikacji z wykładowcami. Jak w tych dniach organizują sobie czas i plan zajęć. Jak łączą naukę z pracą reprodukcyjną w domach. Czy brak im kontaktów w grupach rówieśniczych oraz atmosfery pracowni. Chodziło o to, żeby wspólnie przepracować doświadczenie tych wyjątkowych miesięcy, czyli spojrzeć na nie z perspektywy badacza/badaczki, traktując je jako unikatowy obszar artystyczno-socjologicznej eksploracji. Zależało mi, żeby studenci przyjrzeli się różnym quasi-artystycznym praktykom radzenia sobie z lękiem, stresem, poczuciem samotności, jakie rodzić może życie w społecznej izolacji. Czyli temu, co można określić jako oddolne strategie wzajemnego wsparcia, służące przetrwaniu. Żeby przyjrzeli się własnym troskom, pragnieniom, snom, rytuałom i nerwicom.

Artyści to jedna z tych grup zawodowych, które – wskutek pandemii – szczególnie ucierpiały ekonomicznie. Pomoc zaoferowana im przez państwo okazała się iluzoryczna. Zapewne wielu będzie wkrótce zmuszonych do odejścia z branży. Pytanie – czy studiowanie sztuki, ze świadomością jak słabą siłę przetargową w społecznym podziale pracy posiada nasze środowisko (a należy się spodziewać, że ta będzie jeszcze słabnąć), w ogóle ma sens?

Rafał Jakubowicz

Uczestnicy wystawy:

• Mateusz Banaszak
• Marta Bączyk
• Estera Byndas
• Megan Hercog
• Adam Kaczmarek
• Weronika Kurelska
• Żaneta Nykiel
• Marika Opas
• Agnieszka Sawuła
• Zuzanna Sobolewska
• Oliwia Szepietowska
• Nina Węsierka