Pracownia Projektowania Urbanistycznego i Planowania Przestrzennego
Kierownik: dr hab. inż. arch. Elżbieta Raszeja, prof. UAP
Asystent: mgr inż. arch. Magdalena Wilczyńska
Współpraca: mgr inż. arch. Alicja Maculewicz
Pracownia prowadzi zajęcia, których celem jest zapoznanie studentów ze specyfiką projektowania urbanistycznego i planowania przestrzennego w różnych skalach (regionalnej, lokalnej) na różnych obszarach (miejskich, podmiejskich, wiejskich).
Zajęcia zorientowane są na przekazanie niezbędnych podstaw teoretycznych i metodologicznych, a także rozwijanie kreatywności oraz umiejętności warsztatowych, niezbędnych dla sporządzania opracowań analitycznych i projektowych. Studenci zdobywają wiedzę na temat nowych idei rozwojowych i koncepcji planistycznych (m. in. rozwój zrównoważony, rewitalizacja, zielona infrastruktura) oraz zasad kreowania ładu przestrzennego, ochrony i kształtowania krajobrazu, zachowania stabilności ekologicznej i tożsamości kulturowej.
Ważnym elementem procesu projektowego jest diagnoza współczesnych problemów rozwoju, identyfikacja i interpretacja cech przestrzeni, ocena potencjału oraz formułowanie wytycznych do planowania i projektowania. Studenci uczą się analizy uwarunkowań funkcjonalnych, społecznych, kulturowych, przyrodniczych, technicznych i prawnych. Nabywają umiejętności w zakresie kształtowania przestrzeni w sposób zgodny z jej charakterem, współczesnymi wymaganiami funkcjonalnymi i zasadami kompozycji, przy użyciu odpowiednich metod oraz narzędzi badawczych i projektowych. Nadrzędnym założeniem jest zintegrowane podejście do procesu projektowego oraz praca zespołowa.
Zajęcia prowadzone są na kierunku Architektura na studiach I stopnia (inżynierskich) oraz II stopnia (magisterskich) w formie wykładów, ćwiczeń projektowych i konsultacji
Studia I stopnia:
Projektowanie ruralistyczne – sem. 6 (dla całego roku)
Podstawy planowania przestrzennego – sem. 7 (dla całego roku)
Projektowanie urbanistyczne – sem. 7 (pracownia wyboru)
Studia II stopnia:
Planowanie przestrzenne – sem. 1 (dla całego roku)
Projektowanie struktur podmiejskich – sem. 2 (dla całego roku)
Projektowanie urbanistyczne – sem. 1 i 2 (pracownia wyboru)
Projektowanie zintegrowane – sem. 3 (pracownia wyboru)
Seminarium dyplomowe i prace dyplomowe magisterskie
Architektura, studia II stopnia, semestr 3
Celem przedmiotu realizowanego w Pracowni Projektowania Urbanistycznego i Planowania Przestrzennego jest nauka zintegrowanego podejścia do projektowania, łączącego projektowanie urbanistyczne i architektoniczne, a także prowadzenie procesu projektowego w różnych kontekstach przestrzennych, kulturowych i środowiskowych.
W roku akademickim 2021/2022 w Pracowni realizowany był projekt zespołowy (3-osobowy) w ramach ogólnopolskiego studenckiego konkursu na koncepcję urbanistyczno-architektoniczną zagospodarowania terenów przy ul. F. Roosevelta w Poznaniu, tzw. „dziury toruńskiej”. Celem konkursu, zorganizowanego przez Miasto Poznań, było uzyskanie propozycji połączenia kompozycyjnego, funkcjonalnego i komunikacyjnego Starego Miasta i Jeżyc oraz ukazanie potencjału niezagospodarowanego obszaru położonego w ścisłym centrum miasta.
Projekt realizowany w Pracowni odpowiada na problem dezintegracji funkcjonalnej, a także braku spójności kompozycyjnej tego obszaru. Wskazuje na konieczność zwiększenia jego dostępności dla mieszkańców, nadania mu funkcji centro-twórczych oraz wyrazistego wizerunku w przestrzeni urbanistycznej Poznania. Takimi wyrazistymi elementami miałyby się stać: kładka piesza poprowadzona na różnych poziomach w otoczeniu industrialnej infrastruktury kolejowej oraz wieża widokowa, umożliwiająca rozległy widok na miejską panoramę oraz wyróżniające się w niej dominanty i obiekty ikoniczne.
Projekt został zatytułowany „Przechodzę nad zielonym”, a jego wiodące idee, określające założenia projektowe to: historia miejsca, płynność i zmienność, oddech wśród zieleni, przestrzeń relacji, czytelna i przyjazna komunikacja.
Architektura, studia II stopnia, semestr 1
W Pracowni realizowane są projekty urbanistyczne dla różnych terenów, zlokalizowanych zarówno w Poznaniu, jak też w innych miastach polskich i europejskich. Podejmowane są aktualne problemy dotyczące przestrzeni zurbanizowanych, a ich rozwiązanie pozwala na testowanie na wybranych obszarach współczesnych nurtów projektowania urbanistycznego (new urbanism, sustainable urbanism, green urbanism, landscape urbanism). Koncepcje projektowe poprzedzone są zawsze dogłębnymi wieloaspektowymi analizami, poszukiwaniami i dyskusjami.
W roku akademickim 2021/2022 w Pracowni realizowane były dwa zespołowe (4 i 3-osobowe) projekty w ramach ogólnopolskiego studenckiego konkursu na koncepcję urbanistyczno-architektoniczną zagospodarowania terenów przy ul. F. Roosevelta w Poznaniu (tzw. „dziury toruńskiej”).
Projekt „Epifit” zakłada realizację na tym terenie dworca Poznań Śródmieście, skorelowanego z systemem komunikacji miejskiej. Inspiracją do projektu budynku Dworca Śródmieście, była idea epifitu, czyli autonomicznego bytu “obrastającego” inny obiekt. Forma obiektu jest „negatywem” sąsiadującego z nim budynku Bałtyku (opadanie vs. spiętrzanie i wzrastanie). W górnej części budynku dworca jest punkt widokowy na panoramę miasta, powstałe tarasy przeznaczone są na przestrzeń wystawienniczą. Kontynuując sąsiednie założenia parkowe oraz ideę zielonego Pierścienia Stübbena, projekt wprowadza zielony klin do centrum miasta, zwiększając dostęp do obszarów zielonych dla okolicznych mieszkańców. Tworzy zielony bufor, który zmniejsza efekt miejskiej wyspy ciepła.
Projekt „Bulwary Roosevelta” zakłada wpisanie się w zastaną topografię. Ukrycie ruchu kołowego pod ziemią pozwoliło na stworzenie parku (bulwarów), zmniejszając tym samym jedną z większych wysp ciepła w Poznaniu. Projekt zespołu obiektów o funkcjach kulturalnych dopełnia okoliczny „kwartał kultury”. Tarasowy układ budynków pozwala na wprowadzenie zazielenionych nasypów które łagodnie schodzą w stronę torów. Ten zabieg miałby przybliżyć sposób odbierania nowej zabudowy do istniejącej jeszcze na początku XX wieku zielonej skarpy. Budynki, których dachy znajdują się na wysokości dawnej ul. Roosevelta są ogólnodostępnymi tarasami widokowymi. Projektowana przestrzeń będzie atrakcyjna zarówno dla okolicznych mieszkańców jak i dla całego miasta.
Architektura, studia I stopnia, semestr 7
Celem przedmiotu jest przekazanie teoretycznych, metodologicznych i praktycznych podstaw planowania przestrzennego oraz umiejętności identyfikacji i interpretacji przestrzeni kulturowej.
Tematem projektu jest analiza przestrzeni wybranej dzielnicy Poznania. Pierwszym etapem są badania terenowe – obserwacja, rejestracja, odwzorowanie i identyfikacja charakterystycznych form i elementów. Równolegle prowadzone są badania materiałów źródłowych i archiwalnych, które są podstawą do interpretacji śladów historii w przestrzeni, a także odczytywania form krajobrazu jako rezultatu złożonych procesów naturalnych i kulturowych.
Analiza uwarunkowań zewnętrznych wybranego obszaru obejmuje jego położenie i różne powiazania ze strukturą miasta (administracyjne, funkcjonalno-przestrzenne i komunikacyjne, ekologiczne, krajobrazowe i kulturowe).
Analiza uwarunkowań lokalnych obejmuje: pokrycie, użytkowanie i wyposażenie terenu, poziom obsługi i jakość życia mieszkańców, stan środowiska przyrodniczego, zasoby środowiska kulturowego, kompozycję przestrzeni i sposób odbioru krajobrazu, a także istniejące zagrożenia i deformacje.
Wnioski z analiz są podstawą waloryzacji i oceny potencjału dzielnicy, a następnie opracowania wytycznych do jej zagospodarowania przestrzennego.
Architektura, studia I stopnia, semestr 6
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze specyfiką przestrzenno-krajobrazową i kulturową obszarów wiejskich, a także ze specyfiką architektury wiejskiej oraz jej regionalnym i lokalnym zróżnicowaniem.
Na podstawie wiedzy przekazywanej w formie wykładów, studenci przeprowadzają analizę wybranej wsi. Projekt semestralny obejmuje:
– analizę cech krajobrazu i lokalnej architektury,
– analizę ekspozycji krajobrazowej i walorów wizualnych,
– analizę historyczną (geneza i przekształcenia wsi),
– analizę środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz powiązań zewnętrznych,
– identyfikację współczesnych zagrożeń oraz deformacji krajobrazu i architektury,
– sformułowanie wytycznych do ochrony krajobrazu i kształtowania zabudowy wsi,
– opracowanie koncepcji projektowej wybranego fragmentu wsi.
Prace semestralne wykonywane w zespołach 2-osobowych rozwijają umiejętności w zakresie prowadzenia badań terenowych oraz studiów kameralnych, pozyskiwania i interpretacji materiałów źródłowych, formułowania wniosków i założeń projektowych.
Współczesna presja urbanizacyjna na tereny wiejskie wymaga wykształcenia architektów rozumiejących specyfikę przestrzenno-krajobrazową i architektoniczną wsi, wrażliwych na jej zagrożenia oraz odpowiednio przygotowanych do świadomego i odpowiedzialnego projektowania.
Architektura, studia II stopnia, semestr 1
PROJEKTOWANIE STRUKTUR PODMIEJSKICH
Architektura, studia II stopnia, semestr 2
Celem przedmiotu realizowanego w cyklu dwusemestralnym jest zapoznanie studentów ze specyfiką, metodami i instrumentami planowania przestrzennego w różnych skalach – regionalnej i lokalnej, a także przekazanie umiejętności prowadzenia wieloaspektowych badań interdyscyplinarnych oraz zintegrowanego podejścia do procesu projektowego.
Głównym założeniem jest nauka planowania przestrzennego poprzez identyfikację problemów występujących na terenach podmiejskich Aglomeracji Poznańskiej. Pierwszym etapem jest delimitacja obszarów funkcjonalnych związanych z tymi problemami, a następnie ich wszechstronne, wieloaspektowe analizy. Opracowanie studialno-projektowe rozwija umiejętność formułowania wniosków oraz ich czytelnego przedstawienia graficznego. Właściwe odczytanie i zrozumienie problemów, a także cech przestrzeni jest podstawą tworzenia koncepcji. Podczas pracy nad projektem studenci nie koncentrują się wyłącznie na efekcie końcowym, ale przede wszystkim na PROCESIE PLANOWANIA PRZESTRZENI. Zakres i forma opracowania dostosowane są do odpowiedniej skali – w pierwszym semestrze jest to skala regionalna, a w drugim lokalna.