∧
Pracownia Sztuki w Perspektywie Międzykulturowej
dr hab. Sonia Rammer, prof. UAP
mgr Aleksander Radziszewski, as.
Nauczanie w zakresie sztuk powinno być powiązane z nauczaniem kształtującym obywateli świata, ponieważ dzieła sztuki często stanowią wyjątkowy środek prowadzący do zrozumienia osiągnięć i cierpień kultury odmiennej od naszej. (M. C. Nussbaum).
Jesteśmy pracownią praktyczną osadzoną w teorii, szczególnie w psychologii międzykulturowej. W ramach zajęć dajemy możliwość korzystania z różnorodnych środków wyrazu, w zależności od wybranego tematu i potrzeb. Punktem wyjścia realizacji jest problem, którego rozumienie może być pogłębione przez adekwatne „badania” (np. czytanie tekstów, spotkania z gośćmi). Do napisania programu pracowni skłoniły nas własne doświadczenia artystyczne, teoretyczne oraz podróżnicze. Podejmujemy tematy sytuujące się na pograniczach, tematy niewygodne, pobudzające do refleksji, aktualne. Dostrzegając skomplikowanie relacji międzyludzkich i międzygatunkowych zachęcamy do uważnego przyglądania się światu i samemu/samej sobie w świecie.
Kompletna wystawa dostępna na: www.crosscultural.pl
Homofobia jest wciąż obecna w retoryce kościoła katolickiego. Szczególnie dotkliwie wybrzmiewa z ust hierarchów podczas nabożeństw. Dla osób nieheteronormatywnych, wychowujących się w wierzących rodzinach jest to bardzo bolesne doświadczenie. Zazwyczaj buduje w nich konieczne do przepracowania w dorosłości pokłady nienawiści względem samych siebie, ich seksualności i cielesności. Mitra, będąca tradycyjnym nakryciem głowy biskupa, jest zabraniem głosu w tej sprawie. Widoczne na niej dwie osoby mają tutaj respektowane prawo do bytu, miłości i życia w zgodzie ze sobą. To proste wyobrażenie, jest bardzo spójne z wizją chrześcijańskiej miłości, niestety dla niektórych wciąż niepojęte.
(fot. Jadwiga Subczyńska)
W wieku siedemnastu lat zacząłem przychodzić na zajęcia z voguingu, aby po kilku latach stać się członkiem „prestiżowego” międzynarodowego domu, The Iconic Unforgettable House of Revlon, który został stworzony w 89’ przez osoby z The Iconic House of La Beija – pierwszego takiego tworu w historii. Odkrywałem siebie, pracowałem nad sobą i poznałem wiele nowych osób. 2017-2023 to również czas zagubienia i bólu. Draft „Club Kids Kiki Ball” miał być pierwszym i ostatnim zorganizowanym przeze mnie Ballem. Chciałem stworzyć coś wyjątkowego dla społeczności w Poznaniu i po wielu porażkach personalnych oraz interpersonalnych, udowodnić sobie i innym, że ballroom mimo zawłaszczeniom i rosnącej popularności, wciąż może być tym, czym być powinien. Niestety Ballroom, o którym mówię istnieje już tylko w mojej głowie, tak samo jak „Club Kids Kiki Ball”. Projekt „ballroom (u)tracony” był natomiast moją wymówką, aby powrócić do ukochanej przeze mnie niegdyś społeczności. Niespodziewanie zadziałał terapeutycznie i dał mi do zrozumienia, że muszę zadbać o siebie i w końcu odejść raz na zawsze.
Chodzimy sobie z czerwonym stoliczkiem i pijemy herbatę w różnych miejscach Poznania. Nasz pomysł narodził się z faktu, iż któregoś razu kupiliśmy sobie czerwony stolik, razem z nim były cztery krzesła, a nas jest tylko troje. Kolejnym powodem była frustracja, że w ciągu dnia każdy jest zapracowany, nie ma czasu, żeby usiąść na moment i odpocząć. Chcieliśmy zobaczyć co się stanie, kiedy wyjdziemy do ludzi ze stolikiem i zaprosimy ich do wypicia z nami herbaty. Na początku zamiast siadać z nami, robili nam zdjęcia z ukrycia – w ten sposób znaleźliśmy się na stronie Poznańskiego Trójkąta Bermudzkiego, który ma 83 tysiące polubień, a zdjęcie z nami zdobyło prawie 5 tysięcy reakcji, blisko 300 komentarzy i 150 udostępnień. Stworzyliśmy konto na Instagramie, które bardzo szybko zyskało 450 obserwujących. Stanowi ono archiwum naszych wyjść, ale także formę kontaktu z osobami, które chciały się z nami spotkać. Projekt zaczął funkcjonować nie tylko w terenie, ale przede wszystkim w Internecie, co odsłoniło to, o czym wiemy, że dzieje się od dawna – świat funkcjonuje teraz głównie w Internecie.
Rozprzestrzeniają się, pomimo ciągłego tępienia. Pojawiają się między kostkami brukowymi, wyrastają z dziur w asfalcie, zabierają miejsce i wodę w ogrodach. Jak tylko się pojawią, trzeba się ich pozbyć. Rośliny, które trzeba wyrwać, skosić, usunąć – chwasty. Kojarzą się z uciążliwością i szkodliwością, chcemy, żeby ustąpiły miejsca czemuś lepszemu, czemuś ładniejszemu. Przestępcy trawników i rabat. My nadaliśmy im status: chwast, uznaliśmy za przeszkodę, którą trzeba usunąć. One wciąż kryją w sobie lecznicze właściwości, o których zdaliśmy się zapomnieć.
To było we mnie od zawsze – poczucie, że jestem niewłaściwa. Co to poczucie z nami robi: zbliża nas do siebie czy alienuje? Pokazać czy ukryć? Nie oceniając, lecz szanując i chroniąc bliskie mi kobiety, zebrane zostały różne materiały i formy, które mówią o obecności wstydu w każdej z nas. Zamykający, czasem oświecający. Ta praca jest odą do kobiet, które są częścią mnie, a ja częścią ich.
Istnieje wiele sposobów na cieszenie się dobroczynnymi właściwościami roślin, ale jeśli chodzi o dostępność i prostotę, trudno przebić filiżankę dobrej herbaty – to drugi po wodzie najczęściej spożywany napój na Ziemi, a wiele kultur stworzyło własne ceremonie jej picia. W Polsce herbata pojawiła się w XVII wieku i ze względu na jej wysoką cenę była dostępna głównie na dworze, przez co nie utworzyła się w tutaj szeroka kultura picia herbaty. Powszechny był za to dostęp do ziół i suszu owocowego, z których tworzono lecznicze napary. Medyczna wiedza ludowa oparta była i jest na korzystaniu z naturalnych właściwości leczniczych przyrody, a jej główny dział stanowi właśnie ziołolecznictwo. Herbarium to zestaw herbaty i ziół umożliwiających stworzenie własnej ceremonii picia herbaty, powracając do jej ziołoleczniczych korzeni w naszym kraju – to twórczy sposób na eksplorowanie fascynującego świata roślin i odkrywanie nowych smaków tworząc własne, unikalne kompozycje.
(fot. Jadwiga Subczyńska)
Próba nawiązania dialogu ze sztuczną inteligencją. Naświetlenie na papier światłoczuły wizerunków ludzi wygenerowa- nych przez algorytm GAN (generative adversarial network). Kolekcja portretów niepoddana procesom fotochemicznym wciąż jest aktywna na działanie światła, które stopniowo zaciera przedstawienie.
Seria ilustracji na zapałkach, której bohaterami są osoby pracujące w zawodach, bez których ciężko jest wyobrazić sobie nasze społeczeństwo. Ich brak byłby szybko zauważalny, a wykonywanie tych zawodów zdalnie z pozycji własnego mieszkania nie jest możliwe. Pomimo niezastąpionego charakteru wykonywanej pracy, nierzadko wiążę się ona z niekorzystnymi warunkami zatrudnienia: umową zleceniem, pracą jako jednoosobowe działalności gospodarcze, słabymi zarobkami; poza tymi kwestiami często spotyka się z brakiem szacunku ze strony osób korzystających z wykonywanych ról pracujących.
Sylabizując słowo bez-pie-czeń-stwo, uczę się, czym dla mnie jest. Moje poczucie bez-pie-czeń-stwa jest mocno nadwyrężone. Przyszłość maluje się w ciemnych barwach. Pomarzyć mogę o zbudowaniu domu, posadzeniu przy nim drzewa, posiadaniu skrawka przestrzeni na własność. Bez-pie-czeń-stwo to schronienie, ciepło, poczucie zaopiekowania, światło, spokój, marzenie. Piękne, stare kamienice, przechodząc z rąk do rąk, nie mogą zapewnić schronienia, a ich zewnętrzne dekoracje niszczeją i spadają na chodniki. Tyle przestrzeni czeka na zaopiekowanie, ale squatowanie w nich będzie związane z wiecznym tułaniem, wyganianiem. Może powinniśmy nauczyć się korzystać z cegieł, okien, drewna, które służyło już przez wiele lat i może dostać nowe życie? Kamienice, pałace, domy stoją puste i tylko czekają, by spełnić swoje zadanie, mieć kochających mieszkańców, którzy nie będą musieli w mikroapartamencie spędzić reszty życia. Czekajmy na migrantów, uchodźców, gości, niech wszyscy poczują bez-pie-czeń-stwo.
(fot. Jadwiga Subczyńska)
Trudno mi stwierdzić, czy jest to wynikiem doświadczeń wynikających z czasu pandemii, czy ogólnej tendencji ostatnich lat, ale hasło ”Zjednoczmy się” niemalże automatycznie przywiodło mi na myśl działanie on-line. Sieć WWW to “magiczna” przestrzeń, w której możemy spotkać się z osobami przebywającymi nawet na drugim końcu świata i porozmawiać jakbyśmy znajdowali się w tym samym pomieszczeniu (w tym samym czasie). W rezultacie platforma komunikacyjna Messenger stała się moim wirtualnym studiem fotograficznym, w którym wykonałam portrety osób m.in. z tak odległych zakątków świata jak Meksyk, Kanada, Singapur czy Australia. Podstawową różnicą pomiędzy klasyczną sesją fotograficzną, a sesją za pośrednictwem platformy komunikacyjnej było to, że osoba fotografowana widziała swój wizerunek na wyświetlaczu swojego telefonu lub monitorze komputera, dzięki czemu mogła zdecydować jak będzie wyglądała na zdjęciu.Ja natomiast wyzwalałam spust migawki mojego aparatu utrwalając obraz z monitora. W ten sposób powstał cykl portretów (27) osób, które fizycznie przebywały w zupełnie innym miejscu.
Powróciłam na słoneczną Sycylię, gdzie porachunki mafijne trwają już dekady. Są one efektem działań politycznych oraz ludzkiej krzywdy i ubóstwa. Myśląc o zjednoczeniu postanowiłam przybliżyć sylwetkę kobiety, o której wiadomo niewiele. Maria Cjliakus była dziennikarką, która jako jedyna zrobiła wywiad z najbardziej znanym w kręgach palermiańskich mafijnym działaczem – Salvatorem Giuliano. Ryzykowała bardzo wiele chcąc pokazać światu konflikt, pozyskując informacje u źródła. Interesowało ją spojrzenie z innej perspektywy i to posunięcie doprowadziło do procesu karnego oraz deportacji, a także zakazu wstępu na wyspę. Jednak co czuła i dlaczego tak postąpiła? Jak nawiązała kontakt z Giuliano? Pamiętnik jest moją interpretacją tych wydarzeń, o których można znaleźć tylko wzmianki. Sylwetka Cjliakus jest odzwierciedleniem nie tylko mojej osoby, jako kogoś z zewnątrz, ale także każdego kto odwiedza największą wyspę Włoch. Raz odwiedzona Sycylia pozostaje w sercu na zawsze, a także rodzi wiele pytań i emocji związanych z jej historią, która wciąż rozgrywa się na naszych oczach.
(fot. Jadwiga Subczyńska)
Dziewczynka śpiewa beztrosko piosenkę. Melodia wpada w ucho. Piosenka chyba o jakichś żołnierzach z zamierzchłych czasów, ale słowa są mało ważne. Trzeba zaśpiewać na 11 listopada i tyle. Ta wojna to chyba jakieś 100 lat temu była. Tu nas to nigdy nie dotknie. W Polsce ułani już nie przybywają pod okienko, już nie chcą zabierać dziewczyn. W europejskiej bańce jest bezpiecznie.
Opis filmu: Na filmie przedstawiona śpiewająca, młoda kobieta. Tytuł piosenki Ej dziewczyno, ej niebogo. Po niej tą samą piosenkę śpiewa mała dziewczynka. Kompozycja centralna, układ popiersia, wideo w bieli i czerni.
Włosom przypisuje się różne właściwości. W kulturze funkcjonują na wiele sposobów. Bywają elementem magicznym, czy przejawem siły. Ich rytualne obcięcie łączone jest z wkraczaniem w dorosłość. Dla mnie są nośnikiem czułej pamięci. Nie tylko dlatego, że włos może przechowywać w sobie wiele informacji, lecz głównie dlatego, że odkąd pamiętam włosy ścinała mi Mama. Ścięte na trzech różnych etapach mojego dzieciństwa, stały się one reprezentacją przeszłości, relikwią i jednocześnie symbolem wspomnień. Zamysłem projektu było pozyskanie nici z pukla moich włosów. W alchemicznym procesie zastanawiam się — czy wspomnienia, których często trzymamy się tak kurczowo, są odpowiednie do cerowania dziur i zszywania przetarć teraźniejszości? Zdarzają się w życiu takie sytuacje, kiedy nawet najlepsza przeszłość okazuje się być niewystarczająca i nie jest w stanie w danym momencie nas wzmocnić. Warto wtedy nie polegać tylko na sobie i sięgnąć po pomoc.
Opis filmu: Kadr filmowy ustawiony z góry. Dłonie, w których trzymana jest igła z nicią, cerują przetartą, różową skarpetę, naciągniętą na okrągły tamborek. Nić robiona jest z włosów.
Feminatywy – żeńskie warianty nazw zawodów, tytułów i pełnionych funkcji. Tematyka animacji dotyczy części feminatywów odrzuconych przez społeczeństwo. Choć trend stosowania nazw męskoosobowych wobec kobiet wywodzi się z ideologii czasów komunizmu, dziś wciąż określanie przedstawicielek płci żeńskiej, przy użyciu nazw żeńskoosobowych wywołuje ogromne kontrowersje. Sprzeciw jest tym większy im stanowisko jest wyższe, poważniejsze lub im mniej kojarzone z męskością. Dyskusja na ten temat, która wciąż toczy się między Polkami i Polakami przypomina działania na wojennym froncie. Zakłócenia występujące w animacji wyrażają niezwykle silne napięcie emocjonalne, negatywne reakcje i wrogość znacznej części społeczeństwa wobec powszechnego stosowania feminatywów.
Opis filmu: Liternicza animacja utrzymana w kolorze biało-czarnym. Na ekranie przewijają się żeńskie formy gramatyczne zawodów i funkcji – feminatywy, przerywane czarno-białym wzorem.
Opis filmu: Na czarnym tle pojawiają się zdania w języku polskim. Są to wypowiedzi bohaterek dotyczące wstydu.
Słuchanie muzyki, jej odbiór i rezonowanie z nią są unikatowymi, intymnymi momentami, w których głęboko odczuwamy własne emocje. W naszym projekcie skupiłyśmy się na zbadaniu różnic w odbiorze treści obywatelskich (odnoszących się do wątków/motywów patriotycznych) zawierających się w muzyce. Zdecydowałyśmy się na porównanie treści utworów, które są w naszym mniemaniu w pewnym sensie odzwierciedleniem przekonań 2 pokoleń (pokolenia z i pokolenia x). Jednym z głównych założeń realizacji jest uwidocznienie za pomocą fotografii przeżyć, emocji których doświadczamy w trakcie wsłuchiwania się w utwory oraz zbadanie czy problemy, które są w nich poruszane powtarzają się czy są zupełnie inne.
Opis filmu: Na czarnym tle, w rytm muzyki, postaci, jedna po drugiej, przybierają pozy, które stanowią interpretację określonej piosenki.
Siatka ulic miasta nadaje kształt dystansom pokonywanym przez funkcjonującego w nim człowieka. Każdy człowiek tworzy swoją własną siatkę – swoje miasto, zbudowane z wydarzeń, miejsc, obrazów. Chodzimy tymi samymi ulicami – ale moje miasto jest zupełnie inne niż Twoje.
Opis filmu: Animacja przedstawia mapy miast, po kolei Poznań, Gdańsk, Olsztyn. Na mapach pojawiają się kolorowe zakreślenia ulic, tworzą kolorową siatkę.
Dwa najbardziej złożone społeczeństwa na Ziemi – ludzie i mrówki. Są tak podobne i tak różne od siebie. Dzielimy ze sobą wiele wspólnych zachowań i sposobów organizacji życia. W swojej pracy skupiam się na tym, czego dostrzec jest najprościej. Struktury ruchów. Wielkie masy harmonizujące i rozpadające się. Tłumy i szeregi idące swoim codziennym trybem. Mrówki i ludzie, bezosobowe punkty widziane z góry.
Opis filmu: Animacja, na białym tle przesuwają się czarne kropki odwzorowujące wyobrażony ruch ludzi i mrówek.
Rdzenna ludność Australii unika wymawiania nazwisk zmarłych lub przedstawiania ich wizerunku (np. zdjęcia), gdyż zgodnie z ich dawnym prawem zakłóciłoby to jej ducha. Aborygeni wierzą w duchową jedność ludzi i wszystkiego, co ich otacza. Nasz wygląd i to, co posiadamy jest zupełnie nieistotne. Ważne jest to jak żyjemy, czego doświadczamy, czego się uczymy, oraz jaki jest nasz stosunek do ludzi i przyrody (ożywionej i nieożywionej). Życie powinno opierać się na miłości i trosce o naturę. Jako pokolenie wychowane w czasach kształtowanych przez globalizację (“zachodnio-kulturalizację”) będącą pokłosiem kolonializmu… coraz mniej jesteśmy świadomi bogactwa kulturowego, mądrości życiowej i zróżnicowanego piękna, które zostało stłamszone lub unicestwione. Może warto byłoby w końcu uświadomić sobie, że “inny” nie znaczy “gorszy”, a “rdzenny” nie jest jednoznaczne z “prymitywny”.
Opis filmu: Na filmie kadr na kolorowe zdjęcie Aborygena. Nad powierzchnią zdjęcia widać unoszący się, falujący dym.
To nie folklor. To tożsamość narodowa. To nie manifest. To DOWÓD. Od 25 marca – Święta Niepodległości Białorusi, w przestrzeni Internetu, na stronach mediów społecznościowych oraz w aplikacji Tik Tok, po jednym dziennie, zostały umieszczane 12 wideo-performance, odzwierciedlające, w różnych postaciach, Białoruską tożsamość narodową. Każdy z nich przedstawia jedną z pieśni obrzędowych białoruskiego roku kalendarzowego. Pieśni te pochodzą z różnych regionów Białorusi i zostały nagrane podczas ekspedycji etnograficznych na przełomie XIX — XX wieku. Nagrania, odwzorowane w sposób szczegółowy, przekazują intonację, technikę śpiewu oraz dialekt językowy przedstawianych regionów Białorusi. Na wystawie prezentowana jest część projektu.
Opis filmu: Na czarnym tle kobieca postać ubrana w białą koszulę z czerwoną opaską na oczach. Kadr jest ujęciem z platformy Tik Tok i jest wyświetlany na ekranie telefonu komórkowego, widoczne komentarze i “lajki” osób oglądających w sieci wideo artystki. Kobieta śpiewa jedną z białoruskich pieśni folklorystycznych.